A lúa

A lúa é unha rapaza

belida,

por todo-l-os poetas

querida.

Pro ela non ten outro amor

que o seu señor.

¡O sol!

Todo-l-os poetas están

namorados da lúa

e fanlle canciós.

Pro a lúa non quer mais

que o seu señor.

¡O sol!

A lúa é unha rapaza

branca,

a quen o seu amor

visteu de prata.

O seu amor.

O seu señor.

¡O sol!

¡Ay Dios!

A lúa non escoita

as nosas canciós.

Pois solo quer un amor,

seu señor.

¡O sol!

¡Ay Dios!

¡Quen puidera querela

e ser querido d’ela!

¡Ay Dios!

¡Quen puidera ser o seu amor!

¡Quen puidera ser o sol!

O sol

O sol fixo Dios

un día po-l-a mañá.

Cando aínda non tiña feito

o barro de Adán.

E dende entón o sol,

que xá é vello,

é un lume novo que arde

todo-l-os días

no ceio.

O sol é o lume novo

de po-l-as mañás

desque Dios lle mandou

alumear.

O sol é o pai da Terra Chá.

O inverno

O inverno é un velliño engurrado

que sempre ten sono,

pois naceu na hora primeira

do outono.

O inverno é un vello pequeniño

que dura pouco,

e que nunca chega a conocer

mais que un outono

e a veira

d’unha primaveira.

Por eso o inverno chora

com’a un louco

des que nac’un sol

hastra que nac’outro.

O outono

O outono é tempo

tristeiro.

E o tempo

en que as follas

dos arbres

van caendo

unha a unha

no chao,

e os labregos

camiñan

con presa

tremendo

de frio,

d’aldea

po-l-os carreiros.

O outono e tempo

tristeiro

que trai os labregos

da chaira

o mensaxe do inverno.

O vrao

O vrao e o millor tempo

do ano.

E o tempo en que os vellos

deixan o escano valeiro,

nas lareiras

e van botar unha ollada

as leiras

onde a cosecha baixo o sol

medra que medra.

O sol do vrao

e fero,

e pon mouros os homes

pro inverno.

De vrao

cantan os regatos

que regan os prados

e cantan os labregos

que van e veñen

do traballo.

O vrao é o millor tempo

do ano.

A primaveira

é unha rapaza

feiticeira

a quen Dios dona

cada ano

unha saya de frores

de todo-l-os colores.

E tempo bon pro amor

dos homes e dos paxariños;

e pra botar ó sol

os neniños

e pra salir a falar

c’os veciños

a porta,

e pra sachar n-a horta.

A primaveira

e unha rapaza

boniteira,

boa pros homes

e pros animás

que traballan

na Chaira

e na montaña.

A primaveira

e unha rapaza

solteira

que morre cando nace

seu hirmao

o vrao.

A verdá

A verdá é unha vella raposa.

Sempre pechada do cerebro

n’a cova,

amostra o fuciño

pro nunca sal afora.

Os homes xamais din a verdá.

E natural.

Teñen muller e fillos.

E non poden xogar

c-o pan.

Si os homes dixeran

a verdá verdadeira

de fame morreran.

Por eso cando falan

solo din a mitá

da verdá.

A verdá e unha vella raposa.

Xamais asoma a cacheira

a craridá.

Pois ten medo dos homes.

¡Dos cás!.

Bos amigos

Bos amigos teño cerca.

Bos amigos teño lexos.

Bos amigos teño xá

deitados n-o cementerio.

Bos amigos com-os teus.

Bos amigos teño eu.

Un é xornaleiro en Lugo.

Outro abogado en Madrid.

E o que teño mais cerquiña,

ese é probe com’a mín.

Bos amigos com-os teus.

Bos amigos teño eu.

Aquel que está deitadiño

a sombra d’aquel ciprés,

d-os amigos que che lembro

o millor eracho él.

Bos amigos com-os teus.

Bos amigos teño eu.

Tres amigos eu recordo.

Tres nomes recordarei.

Tres y-almas están co-a miña:

Non che teño envexa ¡ei!

Bos amigos como-os teus.

Bos amigos teño eu.

Xente nova e leña verde

Dixeron os vellos

mirando pro lume:

Xente nova e leña verde

todo é fume.

Os novos miran pra diante.

Os vellos miran pra tras.

Os novos troula que troula.

Os vellos veña chorar.

Dixeron os vellos

botando n’a estrume:

Xente nova e leña verde

todo é fume.

Os novos canta que canta.

Os vellos queixa que queixa.

Os novos brinca que brinca.

Os vellos tembla que tembla.

Dixeron os vellos

a vella queixume:

Xente nova e leña verde

todo é fume.

Eu tamén son labrego

Eu, que xá vos dixen n’outro lado

que son un home de trinta e dous anos,

anque agora son ciudadano,

d’eses que andan co-a camisa planchada

e con corbata,

tamén son labrego,

o que fun de pequeno,

e tamén sei sachar

e apañar as patacas,

e segar o trigo e o pan,

pois todos estes traballos se fan

n’a Terra Chá.

Eu tamén son labrego

e sei o tempo

que vai facer mañá

solo con botar unha ollada

o ceio

cando se pon o sol

tras d’as montañas

que s’erguen o remate

d’a Chaira.

Eu conozo as lúas

e as señas que dá o gato

cando vai chover,

e as do sapo,

e o lenguaxe d’a rá,

e as costumes do lagarto

e a fala do merlo

e a do pazpallar;

pois xamais deixei de ser labrego,

o que fun de pequeño,

e anque agora son ciudadano

non olvidarei a Terra Chá,

nin a cortiña que sachei

n’outro tempo xunto con meu pai.

Eu tamén son labrego.

Estiven cego

cando fun pra ciudá.