O dazasete de
maio do ano 1973 saléu á rúa o libro CHARETAS, que non é nin máis nin menos que
a recolleita que eu fixen dos poemas galegos de meu pai que puiden atopar
estrados polo mundo. Moitos deles, a maor parte, xa foran pubricados en
revistas e xornás villalbeses e doutros pobos e cidades de Galiza, outros en
pubricaciós do alén mar e algunhos, os menos, non sabendo se foran pubricados
púxenos como inéditos, partindo dos vellos papés, xa mareliños polo paso do
tempo, onde o autor os fora escribindo do seu puño e letra. Eu penso que inda
ten que haber moitos poemas de meu pai que non foron atopados por mín e que
cecáis xa non poda atopar no que me resta de vida. Nembargantes, teimando na
miña laboura, oxe é o día en que podo amosar unha composición enteira e
anaquiños de outras dúas coas que enfuciñéi remexendo papés vellos co aquel de
axudarlle ó estudante universitario Xosé A. Pombo, que tencionaba facer e
rematóu facendoo un pequeno estudo encol da vida e da obra de Antonio García
Hermida, meu pai, que en paz esteña.
A composición que
vos digo atopamola enteira o Pombo e máis un servidor de vostedes foi feita por
García Hermida, xuntamente cunha JOTA, e cun VALS en castelán, prá comparsa LOS
LANCEROS DE LA GUARDIA,
co gallo do Antroido de 1916, e pubricóuse en folla voandeira pra que os
lanceiros puideran tocala e cantala polas rúas da nosa vila e se cadra, que
moitos anos cadraba, en Viveiro e en Ortigueira. A música púxolla, coma sempre
mentras folguexóu, meu abó Santiago Mato, e co tíduo de DANZA di eisí:
I
Os
rapaces de amor cobizosos
Nistas
festas de gozo e pracer,
As meniñas moi ledos cantamos
Os feitiños que encerra o querer.
II
Escoitade
istas cántigas tenras
Que
revelan da ialma as pasiós
I alentade ós rapaces no Antroido
Despertando
no peito ilusiós.
III
Deixade
xoiiñas
Que dóce cantemos
A vosa hermosura
Que groria da ver
Mirade alegriñas
Surrindo á comparsa
Que a lus disos ollos
Ten grande poder.
I
O que busque ventura compreta
A
istas nenas terá que adorar,
A istas nenas que son coma os anxes
Que
namoran namáis co mirar
II
Coa surrisa nos labres bermellos
Cunha gracia que é todo dulzor,
Con un brilo de estrelas nos ollos
Falan
sólo de vida e de amor.
III
Garridas as nenas
Da
nosa terriña
No mundo no hai outras
Que máis podan ser.
No peito no hai penas
Si estando ó seu lado
Os mozos consiguen
Facerse
querer.
Decatámonos doadamente de que ista
DANZA compónse de dúas partes que á súa vez dividense en tres. Vemos tamén que
García Hermida teima en cantar ás rapazas villalbesas i en consideralas as máis
fermosas do mundo. Eu coido que sería como oxe, que hai de todo, pois en todas
partes cocen fabas. Temos que pensar, noustante, que Toniño da Ponte era un home
moi sinxelo e que pra él calquera cousa que fora de Villalba xa era “a millor
do mundo”.
A primeira das composiciós das que
somentes atopamos anaquiños leva o tíduo de A SEGA, e dí:
¡Dios que me deu! canto sofren
Os probiños dos labregos.
Canto sudan, canto agoantan
Traballando coma negros.
Debruzados sobre a terra
non conta siquera o tempo
que lles falta para acabare
A tarde que van morrendo.
Caen as espigas a feixe
Caen as espigas a centos
I as fouces sin descansare
Pasan duns pra outros regos.
¡Dios que me deu! ¡Qué
traballos!
¡Qué
fatigas e sudores
sobre a terra dobregados
pasan, ai, os segadores!
Tóstalles a cara o sol
E ponos cal negrumantes...
Vese moi ben que o poema ficóu sin
rematar ou perdeuse a folla onde seguía, pois denantes do empezo desta
composición está a letra do XAN LABREGO, que figura no CHARETAS na súa
totalidade.
Da terceira composición só temos un
cachiño pequerrechiño, Iste:
Todo cuberto de froles
Feiticeiro está o xardín,
Todo cuberto de froles
Os bicos do sol surrí.
Entre as rosa milagreiras
Que falan sólo de amor
Aquilas de roxo oscuro
Son amantes corazós.
Istes versos de García Hermida que
eu aínda non descobrira cando se pubricóu CHARETAS, fican eiquí pró porvir
agardande que alguén os incruia chegado o caso nunha nova edición do libro.